هفت نتیجه‌ی سودمند بازی‌های رومیزی برای نوجوانان

هر دوره‌ای از زندگی انسان اهمیت خاص خود را دارد؛ اما به دلیل تغییرات شگرفی که در دوره‌ی نوجوانی رخ می‌دهد، این دوره یکی از مهم‌ترین نقاط عطف به شمار می‌آید. از سوی دیگر اهمیت نقش هویت‌یابی در این دوره به عنوان اساسی‌ترین اصل، غیرقابل انکار است و در این میان حفظ ارتباط نوجوان با خانواده و تقویت رابطه‌ی والد-فرزندی نقشی حیاتی ایفا می‌کند.

انجام بازی‌های رومیزی فعالیتی سرگرم‌کننده است که می‌تواند در تحکیم روابط خانوادگی و دوستانه نقش بسیار مؤثری داشته باشد. اما فواید بازی‌های رومیزی به همین ختم نمی‌شود. تحقیقات گوناگونی که در مورد تأثیرات این گونه بازی‌ها انجام شده است، سودمندی‌های بسیاری را برای بازی‌های رومیزی برشمرده‌اند. در اینجا، به اختصار به هفت مورد مهم اشاره می‌شود:

1. انجام بازی‌های رومیزی افراد را به هم نزدیک‌تر می‌کند، روابط را مستحکم می‌سازد، می‌تواند به پیدا کردن دوستان جدید بیانجامد و در عین حال مهارت‌های اساسی در تعامل با اجتماع را تقویت می‌کند.
   • اغلب بازی‌های رومیزی به صورت دو نفره یا گروهی انجام می‌شوند؛ گاهی نیاز به مشارکت دارند و گاهی به رقابت، گاه باید نوبت را رعایت کرد و گاه باید با سرعت هر چه تمام‌تر از بقیه جلو زد. در برخی بازی‌ها باید با دیگران حرف زد، معامله کرد، آن‌ها را متقاعد کرد، استدلال آورد. همه‌ی این‌ها باعث می‌شود نوجوانان در حین بازی مهارت‌های پایه برای داشتن عملکردی درست در جامعه را بیاموزند. در عین حال با توجه به تمایل نوجوانان به ارتباط با همسالان و کم رنگ‌تر شدن رابطه‌ی آنان با اعضای خانواده، بازی‌های رومیزی فرصت‌های مناسبی را ایجاد می‌کنند تا اعضای خانواده وقت بیشتری با هم بگذرانند و نهاد خانواده مستحکم‌تر شود.
2. بازی‌های رومیزی عملکرد ذهن را بهبود می‌بخشند و کارکردهای شناختی نوجوانان را ارتقاء می‌دهند.
   • بازی کردن نوعی ورزش برای مغز محسوب می‌شود. انجام بازی‌های رومیزی باعث می‌شود بخش‌هایی از مغز که مسئول شکل‌گیری حافظه و فرایند تفکر پیچیده هستند فعال شوند. درگیر شدن در روند بازی به تمرین مهارت‌های اساسی شناختی منجر می شود و از این طریق به نوجوانان کمک می‌کند تا مطالب را بهتر به خاطر بسپرند و هنگام پاسخ به محرک‌های مختلف، از جمله سؤالات امتحانی سریع‌تر عمل کنند. تحقیقات مختلف نشان داده است که نوجوانانی که به طور مرتب در بازی‌های رومیزی شرکت می‌کنند، درک بهتری از مفاهیم انتزاعی ریاضی به دست می‌آورند.
3. بازی‌های رومیزی هدف‌گذاری و صبوری را به نوجوانان می‌آموزند.
   • در اغلب بازی‌های رومیزی برای برنده شدن باید استراتژی مشخصی را دنبال کرد و گام به گام با صبر و حوصله هدف‌های مقطعی تعیین کرد و برای رسیدن به آن اهداف تلاش کرد. از این طریق نوجوانان یاد می‌گیرند که برای رسیدن به هدف نهایی، هدف‌های کوتاه مدت برای خود تعریف کنند و با اتخاذ تاکتیک‌های مختلف و متنوع به اهداف خود دست یابند. صرف رعایت نوبت و انتظار کشیدن برای رسیدن نوبت، توان صبر را در نوجوانان افزایش می‌دهد.
4. بازی‌های رومیزی باعث خنده و نشاط می‌شوند و استرس را کاهش می‌دهند.
   • در تحقیقات مشخص شده است که انجام بازی‌های رومیزی باعث ترشح اندورفین در مغز می‌شود؛ اندورفین‌ها مواد طبیعی بدن هستند که برای ایجاد «احساس خوب» عمدتاً در هیپوتالاموس و غده هیپوفیز ایجاد می‌شوند. این به اصطلاح «هورمون‌های شادی‌بخش» قدرت آن را دارند که عملکرد ذهن خودآگاه و ناخودآگاه را بهبود بخشند و احساس نشاط، محبت و در نهایت احساس رضایت را در شخص ایجاد کنند. نکته‌ی دیگر اینکه بازی‌های دورهمی معمولاً باعث خندیدن می‌شوند و خندیدن یکی از عوامل مهم در تجربه‌ی یک یادگیری لذت‌بخش است. در مجموع خندیدن و گذراندن اوقاتی خوش به میزانی قابل توجه باعث کاهش استرس در دنیای پر اضطراب نوجوانی می‌شود.
5. انجام بازی‌های رومیزی خلاقیت و اعتماد به نفس را در نوجوانان تقویت می‌کند.
   • بازی‌های رومیزی فرصتی بی‌نظیر و ایده‌آل برای ایجاد ارتباط و بیان احساسات درونی ایجاد می‌کنند. در عین حال به بازیکنان کمک می‌کنند تا بتوانند جنبه‌های خلاق شخصیت خود را در فضایی ایمن و بدون احساس مزاحمت بروز دهند. به همین دلیل انجام بازی‌های رومیزی و دورهمی برای نوجوانان کمرو و خجالتی بسیار مفید است. بازی کردن به آن‌ها کمک می‌کند که احساس فردیت و خلاقیت را بهتر در خود پرورش دهند و این امر باعث می‌شود احساس کنند که در گروه پذیرفته شده و دیده می‌شوند. در نتیجه عزت نفس بیشتری کسب می‌کنند و در مجموع بر اعتماد به نفس آنان افزوده می‌شود.
6. بازی‌های رومیزی فرصتی برای فاصله گرفتن از گوشی، تبلت، بازی‌های کامپیوتری و تلویزیون فراهم می‌کنند.
   • اغلب والدین به تأثیرات منفی استفاده‌ی بیش از حد از تلویزیون، گوشی‌های هوشمند و مانیتور و نتایج مضر در معرض صفحات الکترونیکی قرار گرفتن بر رشد کودکان و نوجوانان آگاه هستند. ایجاد فرصت‌هایی که اعضای خانواده بتوانند در کنار هم و به دور از این گونه صفحات الکترونیک فعالیت کنند، می‌تواند به بهبود خلق و خوی نوجوانان و کیفیت خواب آن‌ها کمک قابل توجهی بکند. بازی‌های رومیزی می‌توانند در عین ایجاد چنین فرصتی احساس ارتباط و همبستگی را در بین اعضای خانواده تقویت کنند.
7. بازی‌های رومیزی می‌توانند علائم ناشی از اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه را بهبود بخشند.
   • لوب پیشانی یا قسمت جلویی مغز که نقش مهمی در تنظیم توجه، رفتار و احساسات ایفاء می‌کند، در بین کودکان و نوجوانانی که دچار اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه هستند، عملکردی متفاوت دارد. برخی شواهد حاصل از نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که بازی‌های رومیزی، بخصوص بُردگیم‌های استراتژیک انتزاعی مثل شطرنج، ریورسی، کُریدور، آزول، گابلت و غیره با فعال کردن بخش جلویی مغز توجه و تمرکز را در کودکان و نوجوانان به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشند.